Mặt trận Tổ quốc tỉnh Bình Định thực hiện công tác giám sát và phản biện xã hội

Sau khi Quyết định số 217-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị (khóa XI) ban hành kèm theo Quy chế giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành văn bản số 740-CV/TU ngày 08/4/2014 chỉ đạo triển khai thực hiện Quyết định và tổ chức Hội nghị quán triệt triển khai đến các cấp ủy đảng, cơ quan chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị-xã hội cấp tỉnh, cấp huyện trên địa bàn tỉnh; đưa vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bình Định lần thứ XIX, XX từng nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu thực hiện trong nhiệm kỳ 2015-2020 và 2020-2025; trong đó, xác định rõ việc: Nêu cao vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị trong thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, là một trong những nhiệm vụ chủ yếu, trọng tâm nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết; đồng thời ban hành văn bản chỉ đạo công tác phối hợp giám sát, phản biện xã hội hàng năm của Mặt trận Tổ quốc, tạo điều kiện thuận lợi để Mặt trận thực hiện hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện theo quy định.

Bên cạnh đó, Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết số 59/2017/NQ-HĐND ngày 14/4/2017; Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Quyết định số 33/2017/QĐ-UBND ngày 14/7/2017 về Quy định mức chi đảm bảo hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Ủy ban MTTQ và các tổ chức chính trị- xã hội các cấp trên địa bàn tỉnh.

Căn cứ các văn bản chỉ đạo của Trung ương, của Tỉnh, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh ban hành các văn bản triển khai, hướng dẫn và xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện hàng năm trong hệ thống Mặt trận Tổ quốc từ tỉnh đến cơ sở; đồng thời tổ chức Hội nghị tập huấn trong hệ thống Mặt trận cho cán bộ chủ chốt của MTTQ cấp huyện, cấp xã, cán bộ Mặt  trận cơ sở, Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng về Quy chế các văn bản liên quan; nhất là Thông tri 28/TTr-MTTW-BTT ngày 17/4/2014 của Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam về hướng dẫn thực hiện một số điều của Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội; Quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; Nghị quyết liên tịch số 403/2017/NQLT-UBTVQH14-CP- ĐCTUBTWMTTQVN ngày 15/6/2017 của Ủy ban Thường vụ Quốc  hội - Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quy định chi tiết các hình thức giám sát, phản biện xã hội; Thông tri số 23/TTr-MTTW-BTT này 21/7/2017 hướng dẫn chi tiết  về quy trình, cách thức tổ chức thực hiện các hình thức giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Thông tri số 25/TTr-MTTW-BTT ngày 19/8/2017 hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Gám sát đầu tư của cộng đồng tại xã, phường, thị tấn của Ủy ban MTTQ Việt Nam… Bên cạnh đó, Mặt trận Tổ quốc các cấp trong tỉnh cùng các tổ chức thành viên phối hợp các cơ quan liên quan thông qua: Đài truyền thanh cơ sở, các buổi họp dân, công tác hòa giải, lồng ghép vào các buổi sinh hoạt, các diễn đàn giao lưu văn hóa, văn nghệ, hoạt động của các nhóm nòng cốt ở khu dân cư… tuyên truyền, phổ biến các văn bản của Trung ương, của tỉnh đến hội, đoàn viên và các tầng lớp nhân dân; giúp người dân hiểu được vai trò, tầm quan trọng của hoạt động giám sát, phản biện xã hội, cũng như quyền và trách nhiệm công dân trong hoạt động này, nhằm vận động nhân dân tích cực tham gia; góp phần xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền vững mạnh.

Việc quán triệt, chỉ đạo, hướng dẫn, phối hợp triển khai thực hiện trong hệ thống Mặt trận từ tỉnh đến cơ sở đồng bộ, kịp thời, giúp cán bộ Mặt trận hiểu rõ hơn vai trò, trách nhiệm của MTTQ trong hoạt động giám sát, phản biện xã hội đem lại nhiều kết quả tích cực. Từ năm 2014-2021, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp trong tỉnh đã chủ trì, thành lập 1.231 đoàn, giám  sát 2.191 cuộc, trong đó: Cấp tỉnh 36 đoàn, với 165 cuộc, cấp huyện, cấp xã 1.195 đoàn, với 2.036 cuộc giám sát, tập trung vào hoạt động của các cơ quan nhà nước trong thực thi chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước, những vấn đề nổi cộm Nhân dân quan tâm trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội… Thông qua hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng đã huy động đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia, đem lại nhiều kết quả tích cực trong công tác giám sát chính quyền địa phương thực hiện pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn. Hàng năm, Ban Thanh tra nhân dân các xã, phường, thị trấn đã tổ chức giám sát trên 250 vụ việc, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng giám sát trên 300 công trình được xây dựng ở địa phương. Qua công tác giám sát, Mặt trận Tổ quốc các cấp trong tỉnh đã có nhiều ý kiến đề xuất, kiến nghị cởi mở, chân tình; các đơn vị được giám sát ghi nhận, phát huy những mặt đã làm được, điều chỉnh, khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong công tác điều hành, quản lý, thực thi chính sách, pháp luật và phối hợp tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn ... góp phần nâng cao chấi lượng các công việc được triển khai; giúp cho việc thực hiện chủ trương, chính sách và thực thi nhiệm vụ của các cơ quan chức năng đúng quy định, nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý, điều hành của chính quyền địa phương.

Cùng với việc triển khai thực hiện các hoạt động giám sát, hàng năm Mặt trận Tổ quốc các cấp trong tỉnh căn cứ yêu cầu, tình hình thực tế để ban hành văn bản đề nghị Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, các cơ quan, ban, ngành cùng cấp đăng ký nội dung dự thảo văn bản cần phản biện xã hội để xây dựng kế hoạch, lựa chọn hình thức tổ chức thực hiện theo quy định. Từ năm 2014-2021, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp trong tỉnh đã chủ trì tổ chức 51 hội nghị phản biện xã hội, trong đó: Cấp tỉnh tổ chức 19 hội nghị phản biện, cấp huyện  18, cấp xã 14 hội nghị; tổ chức lấy ý kiến tham gia góp ý bằng văn bản trong hệ thống Mặt trận, các tổ chức, cá nhân tiêu biểu và các tầng lớp nhân dân với trên 2.100 văn bản quy phạm pháp luật của Trung ương, địa phương về các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước… đảm bảo tính khoa học, sự cần thiết và phù hợp, sát thực tiễn; đem lại hiệu quả thiết thực; góp phần xây dựng chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước khả thi khi ban hành; đáp ứng yêu cầu, quyền lợi chính đáng của các tầng lớp Nhân dân. 

Từ những kết quả trên cho thấy, công tác giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc các cấp trên địa bàn tỉnh từng bước mang lại hiệu quả rõ rệt, góp phần nâng cao vai trò, quyền và trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện chức năng đại diện cho lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân. Trong công tác giám sát ngày càng đi vào chiều sâu, rõ nét, nội dung được mở rộng; những kiến nghị sau giám sát được các đối tượng được giám sát, cơ quan có thẩm quyền tiếp thu, ghi nhận. Công tác phản biện xã hội được chú trọng, ngày càng phát huy và đi vào nề nếp; các ý kiến tham gia góp ý, phản biện có tính lý luận, thực tiễn cao, được cơ quan soạn thảo nghiêm túc tiếp thu chỉnh lý, góp phần xây dựng chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước phù hợp, sát thực, được sự đồng thuận của nhân dân. 
Tuy nhiên công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc các cấp trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số hạn chế: Việc giải quyết, thực hiện và trả lời những kiến nghị của Mặt trận Tổ quốc sau giám sát chưa được các cơ quan, ban, ngành, chính quyền địa phương quan tâm thực hiện đúng quy định. Công tác đôn đốc, theo dõi giải quyết và thực hiện kiến nghị sau giám sát còn hạn chế. Việc xác định đối tượng, nội dung, phương thức thực hiện, hình thức giám sát cấp cơ sở còn lúng túng; Công tác phản biện xã hội còn gặp nhiều khó khăn, nhất là ở cơ sở chủ yếu thực hiện theo hình thức tham gia góp ý kiến văn bản khi được yêu cầu. Chính quyền các cấp chưa thường xuyên chỉ đạo, đôn đốc các cơ quan chuyên môn phối hợp với Mặt trận Tổ quốc cùng cấp đăng ký nội dung và gửi dự thảo văn bản để phản biện xã hội kịp thời 

Trong thời gian tới, để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả giám sát, phản biện xã hội, MTTQ các cấp trong tỉnh cần tập trung thực hiện tốt các nội dung sau: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về ý nghĩa, mục đích của Quy chế ban hành kèm theo Quyết định số 217-QĐ/TW của Bộ Chính trị và các văn bản có liên quan của Trung ương, của địa phương trong cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân và hệ thống MTTQ các cấp trong tỉnh. Chủ động tham mưu, đề xuất các cấp ủy Đảng lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời; tăng cường sự phối hợp với chính quyền các cấp, xây dựng chương trình, kế hoạch và hỗ trợ, tạo điều kiện tổ chức thực hiện hàng năm, cũng như trong việc tiếp nhận, xử lý, giải quyết và trả lời ý kiến, kiến nghị của nhân dân hiệu quả.  Thường xuyên nắm bắt thông tin dư luận trong quần chúng nhân dân và tình hình thực tiễn của từng địa phương để lựa chọn, xác định nội dung cấn giám sát, phản biện xã hội phù hợp. Tổ chức tập huấn, hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ kỹ năng trong tổ chức hoạt động giám sát, phản biện xã hội cho đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc các cấp, nhất là Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng./.